venres, 3 de agosto de 2018

Hay que ver, hay que ver, Redondela como ha prosperado.

Existe na nosa vila un antigo himno non oficial que di:

Hay que ver, 
hay que ver, 
Redondela cómo ha prosperado
Que quieren hacer
a la Portela una carretera.

Y si eso va bien
ya Faustino pondrá un Merendero

¿Con qué?

Con vino de lo mejor
Ribeiro, Soutomaior
de merluzas hará un vivero.


Hai que ver
Hay que ver
Redondela coma prosperou
Que queren facer 
á Portela unha estrada.


E se iso vai ben

xa Faustino porá un merendero
Con qué?

Con viño do mellor
Ribeiro, Soutomaior
de merluzas fará un vivero.



Trátase dunha canción dunha murga, creada por veciños e cantada por todas as persoas da vila transmitíndose de xeración en xeración. Aínda que sempre acompañada dun momento de alegría, sentimentalidade morriñosa ou enchentas gastronómicas, está a reflexar un momento Histórico da nosa vila.

Tan importante coma un documento administrativo, pero con dúas caras valiosísimas dunha mesma moeda.


1.- Por un lado trátase dunha testemuña histórica que se difunde cunha facilidade tal, que se convirte nun filón á hora de reflexar, perpetuar e expandir o noso Pasado.

2.- Pero por outro lado, coma toda a tradición oral, é altamente mudable ó pasar dunha boca a outra. Todas as persoas sabemos o fácil que é mudar unha palabra, engadir un termo e, quizais, acabar cambiando o sentido da letra dunha canción. De feito, ó intentar reflexar a letra da canción antes mencionada, tirei da miña propia memoria,...dubidando en certas palabras (puxen de primeiras "de almejas tendrá un vivero? e José Bernardo Kampanero comentoume que non, que eran merluzas e non ameixas. Gracias, Kampa!).

Pero para iso está tamén a memoria documental. Non tan fácilmente difundible coma unha canción, pero moi pouco manipulable ou mudable.


Quixo a fortuna que esta mesma mañá atopara, de rebote, como case sempre soe pasar nos Arquivos, un Acordo plenario do ano 11 de outubro do 1954 no que se di: 



1/    "Enlace del camino a La Portela 2.- Después de un breve informe //
2/    de la Presidencia respecto de la necesidad y utilidad 
3/    que reportaría, en general, el enlace del camino pro-
4/    vincial a La Portela con la carretera general de La Co-
5/    ruña a Vigo a través del puente que se construye so-
6/    bre el río Alvedosa en el frente del nuevo Mercado de 
7/    Abastos; el Pleno del Ilustrísimo Ayuntamiento acordó por
8/    unanimidad, solicitar de la Excelentísima Diputación el en-
9/    lace del camino provincial a La Potela con la carretera
10/  general de La Coruña a Vigo, a través del Punte ac-
11/  tualmente en construcción sobre el río Alvedosa, 
12/  mediante una derivación de dicho camino en una
13/  longitud de ochenta metros, y que teniendo en cuen-
14/  ta su proximidad al casco urbano y el intenso trá-
15/  fico rodado y de personas que se producirá, tanto en 
16/  esa porción que se construya como en la parte del
17/  camino provincial que para frente al Mercado, que
18/   la pavimentación se ejecute con firme de grava y
19/   riego de betún asfáltico dotando, además, al nue-
20/   vo trazado de cunetas cubiertas que sirvan de aceras a
21/   fin de permitir el paso a los peatones sin los temo-
22/   res del tráfico rodado. Y que para la realización de 
23/   las obras aludidas el Ayuntamiento ofrece pagar a
24/   un coste el 50 por 100 del total del importe a que asciendan" 

Será ésta a estrada a La Portela que canta a canción? Qué pensades? Seguiremos dende o Arquivo investigando,...pero se por un casual tedes mais datos, contactade con nós! arquivo@redondela.gal

luns, 19 de marzo de 2018

Redondela na Historia


PUNTO DE INVESTIGACIÓN

REDONDELA NA HISTORIA




ACCESO Á HEMEROTECA DO FARO DE VIGO (1853-2018)

Co contrato realizado polo Faro de Vigo para permitir o acceso da nosa veciñanza ós fondos da hemeroteca do diario decano da prensa española, o Concello de Redondela dá comezo e presenta a creación dos Puntos de Investigación sobre Redondela na Historia.


Esta rede consta de tres puntos de acceso:

  • Arquivo documental e Arquivo audiovisual do Concello de Redondela (Casa do Concello, r/ Alfonso XII, 2, Redondela Teléfono 986400300 arquivo@redondela.gal).

Nestes tres puntos pódense atopar en relación á Historia de Redondela:

.- Documentos: Os documentos administrativos xerados e recibidos polo Concello de Redondela dende o 1848 ata hoxe en día. Ordenados e clasificados no Arquivo Municipal.

.- Fotografías: Fondos audiovisuais dixitalizados, cedidos pola veciñanza. Coleccións privadas de fotografías de paisaxes e xentes Redondela que debuxan as imaxes da nosa historia. No Arquivo Municipal e no blog :  https://arquivoaudiovisualredondela.blogspot.com.es/

.- Fondo local bibliográfico: Fondos en diferentes soportes que tratan sobre o noso municipio e os seus persoeiros, obras de autores locais e obras impresas na localidade. Nas Bibliotecas do Concello (Redondela e Chapela).

A todas estas fontes primarias da Historia, podemos engadir dende o 15 de Marzo do 2018, a posibilidade de acceder á Hemeroteca completa do Faro de Vigo (1853-2018).

Deste xeito, dende o Concello de Redondela preténdese completa-la visión da nosa Vila de Redondela, engadindo o reflexo que na prensa escrita tivo ó longo dos anos. Para investigar, para indagar ou simplemente para fedellar e achegarse deste xeito ó noso pasado.


O acceso á hemeroteca do Faro de Vigo realízase online, dende ordenadores habilitados nas propias instalacións do arquivo e bibliotecas municipais. O acceso é libre, pero deberase cubrir un impreso que será facilitado polas traballadoras do servizo, para deixar constancia do uso do servizo.
A busca, grazas ó OCR (Optical Character Recognition, Recoñecemento óptico de caracteres) permite filtrar tódolos números do diario informativo por termos concretos, pero tamén por datas. As traballadoras guiarán e asesorarán ás persoas interesadas á hora de navegar e mergullar por entre a historia dende o ano 1853 (nacemento do xornal) ata o día de hoxe.

E por iso que nos poñemos en contacto contigo: para dar a coñecer a nova ferramenta de investigación e a actualización permanente das ferramentas xa existentes. Por se puidera axudarte nos teus traballos, nas túas inquedanzas ou na túa vida persoal.

O persoal das Bibliotecas e Arquivos do Concello de Redondela mostrámonos disposto a axudarte en calquera dúbida que en relación ó uso dos nosos servizos puidera xurdir. Animámoste a indagar na Historia da nosa vila, a través das súas fontes primarias ou secundarias, e abrimos as nosas portas (aínda mais) para recibir as túas dúbidas, opinións e ideas.

xoves, 8 de febreiro de 2018

FERRADOS....esa historia sen medida.

Hoxe, sachando na U/I 433 atopamos o expediente número 6, descrito na Base de datos do Arquivo municipal de Redondela do seguinte xeito:


Dentro del, coas táboas de valoración para a elaboración do Padrón de Contribución Rústica dos anos 1910 ó 1958, apareceu:











Trátase dun documento sen datar, probablemente da primeira década do s. XX (polo tipo de papel e a grafía) no que se fai constar o seguinte:

"Un ferrado es equivalente a 16 varas.
Una vara es equivalente a 4,41 metros
Un ferrado ó sean 16 varas es igual a 70 y 1/2 metros cuadrados
un área son 100 metros cuadrados equivalentes a 22 varas
Una área, es un ferrado y seis varas
Una area son 2 estadales
_____________
Una area de labradío equivale a m J. de 1'56
Dos areas de tojas equivale a m. J. de 1'56"

Un ferrado....unha vara....e unha equivalencia métrica concreta..

Aproveitando que nestes días están no Arquivo do Concello de Redondela dous Historiadores que dende a Deputación de Pontevedra están a traballar a reo na descripción documental do Arquivo, pregunteilles qué era exactamente o do ferrado, o da vara...  Uxío Reinoso Maset e Nacho Álvarez Martínez armáronse de paciencia e con moita calma contáronme:

En resumo: trátase dunha medida non métrica inicialmente (isto xa sona raro). 

Un ferrado era un caixón de madeira co que se medía o gran. Antigamente as leiras non se medían en hectáreas, nen metros cadrados, senón por unha medida moito mais práctica e concreta: a cantidade de gran que producía ou que, segundo Uxío, a cantidade de gran que pudiera ser necesario para sementar esa leira.

Imaxe sacada da páxina web http://www.oferrado.es/queesferrado.htm


Co paso do tempo esa medida de capacidade relacionouse coa medida de superficie, ata acabar identificando a medida do ferrado cunha medida de extensión.

Pero o curioso do caso é que o ferrado varía dependendo do lugar, pois vai ligado en orixe á fertilidade do chan. Coma se reflexa no artigo do 2010 no periódico "El País", "Lo normal es que ronde entre los 400 y los 600 metros cuadrados, pero si en Soutomaior mide 64, en Redondela el ferrado está en 69; y en Fornelos de Montes y Pazos de Borbén, en 74. En la otra punta de la tabla, en Portomarín, mide 671; en Alfoz, Baleira, O Valadouro, Barreiros o Foz, 714; y en Xove y Cervo, 725"

https://elpais.com/diario/2010/04/04/galicia/1270376297_850215.html

Hoxe atopamos no Arquivo a proba de que non, de que o Ferrado en Redondela non equivale a 69 metros cadrados, senón a 70 e medio metros cadrados. É un descobremento ideal, xenial, que marca a singularidade do noso pobo, tamén á hora de medir as cousas.


Interesante, non si?